|
|
Endüstriyel Tasarım ve Hukuk
Tasarım hakkı tasarımcıya veya onun hukuki haleflerine aittir.
Tasarımın kullanılması hak ve yetkileri münhasıran tasarım hakkı sahibinindir. Üçüncü kişiler, tasarım hakkı sahibinin izni olmadan koruma kapsamındaki tasarlanan veya tasarımın uygulandığı bir ürünü üretemez, piyasaya sunamaz, satamaz, sözleşme yapmak için icapta bulunamaz, ithal edemez, ticari amaçlı kullanamaz veya bu amaçla elde bulunduramaz.
Tasarım Sahibini Koruyan İstihkak Davası
Gerçek tasarım sahibi veya halefi, haksız tasarım sahibine veya onun halefine, tasarım incelemesi devam ederken başvurunun gasp edilmesi nedeniyle istihkak davası açabilirler (KHK m. 19). Yetkisiz kişiden başvurma hakkını devralmış kişinin iyi niyeti korunmaz, ona karşı da aynı dava yöneltilebilir.
Gerçek tasarım sahibi; haksız başvuru sahibine tasarım tescil belgesi verilmişse, tasarımın kendisinin devredilmesini dava yoluyla isteyebilir.
Dava, tescilli tasarım hakkının ilan tarihinden itibaren iki yıl içinde, kötü niyetin varlığı halinde tasarımın koruma süresinin sonuna kadar açılabilir (KHK m.19).
KORUMA KAPSAMINA GİRMEYEN TASARIMLAR
Yenilik ve ayırt edicilik özelliği bulunmayan tasarımlar,
Kamu düzeni ve genel ahlaka aykırı tasarımları,
Teknik fonksiyonun gerçekleştirilmesinde, tasarımcıya tasarıma ilişkin özellik ve unsurlarda hiçbir seçenek özgürlüğü bırakmayan tasarımlar,
Tasarlanan veya tasarımın uygulandığı ürünü, başka bir ürüne mekanik olarak monte edebilmek veya bağlayabilmek için ancak belirli biçim ve boyutlarda üretilebilen tasarımlar koruma kapsamı dışında tutulmaktadır.
Tasarım Hakkına Tecavüz Halinde Korunması
Tasarım hakkı iki yüze sahiptir. Bu hakkın olumlu yüzü sahibine kullanma ve olumsuz yüzü ise, tasarımın başkası tarafından izinsiz kullanılmasını menetmek yetkisini tasarım sahibine vermesidir.
Tasarım başvurusu ve tasarım tescil belgesi, sahibine hukuki koruma sağlar. Tasarım hakkının korunması, hukuk davaları ve/veya ceza davalarına konu olabilir.
A) Hukuk davaları
Tasarımdan doğan hakları tecavüze uğrayan tasarım hakkı sahibi, aşağıdaki taleplerde bulunabilir (KHK m. 49):
Tecavüzün önlenmesi davası
Tecavüzün durdurulması davası
Tecavüzün giderilmesi davası
Tecavüzün tespiti davası
Tazminat davaları
Maddi tazminat davası
Manevi tazminat davası
İtibar tazminat davası
El koyma
Ürünler ve araçlar üzerinde mülkiyet hakkı tanınması
Şekil değiştirme ve imha
Mahkeme kararının ilgililere tebliği
Kamuya ilan yoluyla duyurulması ve hükmün ilanı
İhtiyati tedbirler
İhraç ya da ithal edilen var ise bu ürünlerin gümrüklerde el konulması
B) Ceza davaları
Tasarım hakkına tecavüz halinde verilecek cezalar işlem, fiil ve suça iştirak (katılma) ayırımına bağlı olarak farklılıklar göstermektedir.
Kanuna uymayanlar hakkında hapis cezası, para cezası, işyerinin kapatılması, ticaretten men edilmesi yaptırımları getirilerek, uygulamada etkinliğin sağlanması amaçlanmıştır (KHK m.48/A).
Tasarımdan doğan haklara verilecek cezaların alt ve üst sınırları aşağıdaki gibidir:
Bir yıldan dört yıla kadar hapis cezası,
4.994.000.000,- Liradan 16.648.000.000,- Liraya kadar para cezası,
İşyerlerinin bir yıldan az olmamak üzere kapatılması,
Tecavüz edenlerin bir yıldan az olmamak üzere ticaretten men edilmeleri.
|
|
